Mehtap HALICI
Yasa dışı ticaret, bir diğer deyişle kaçakçılık, vergi kayıplarından milli güvenliğe, kamu sağlığından marka hakları ihlallerine kadar pek çok alandaki olumsuz etkileriyle küresel ekonomiyi tehdit ediyor.
Ülkemizde yasa dışı ticaret hacmi bakımından tütün mamulleri önemli bir pay alıyor. Ekonomiye verdiği zararla birlikte devletin milyarlarca lira vergi kaybına neden olan kaçak tütün mamulleri ürünlerine karşı mücadele eden Tütün Sanayicileri Derneği, ‘Yasa Dışı Kapı Dışı’ kampanyası başlattı.
Türkiye’deki yasal tütün mamulleri piyasasını temsil eden Tütün Sanayicileri Derneği ile üyeleri Philip Morris Türkiye, BAT Türkiye, JTI Türkiye ve Imperial Tobacco Türkiye’nin başlattığı kampanya kapsamında, Türkiye’de tütün mamulleri satış lisansına sahip 150 bin bakkalın desteğiyle yasa dışı tütün mamulleri ticaretinin sebep olduğu olumsuzluklara dikkat çekmek ve toplumsal farkındalığın artırılması hedefleniyor.
150 bin bakkal bilinçlendirilecek
JTI Türkiye Kurumsal İlişkiler ve İletişim Direktörü Zeynep Öztürk ‘Yasa Dışı Kapı Dışı’ kampanyasının önemli bir başlangıç olduğunu vurguladı. Öztürk, kampanya kapsamında yapılacak çalışmaların hem toplumsal farkındalığı artırmaya hem Türkiye’de tütün mamulleri satış lisansına sahip 150 bin bakkalın bilinçlendirilmesine yönelik tasarlandığını ifade etti.
Tütün mamullerinin yasa dışı ticaretinin devlete yıllık 70 milyar TL’ye varan vergi kaybına mal olduğunu ifade eden Philip Morris Türkiye Genel Müdürü Filiz Yavuz Diren de devletin yürüttüğü başarılı yakalama operasyonlarına ve sürdürülen kararlı mücadeleye rağmen yaşanan vergi kaybının yanında, bu ticaretin toplumsal etkilerine de dikkat çekti.
Diren, “Denetimsiz bir şekilde üretilen ve satışı gerçekleştirilen yasa dışı tütün mamulleri 150 bin bakkalın cirosundan yılda milyarlar çalıyor. Yasalara aykırı bir şekilde internet üzerinden veya tütüncü adı verilen ruhsatsız satış noktalarında gerçekleşen yasa dışı tütün mamulleri ticaretinin toplam tütün mamulleri pazarının yüzde 28’ine ulaştığı hesaplanıyor” dedi.
“Son dönemde kaçakçılık yeniden arttı”
BAT Türkiye, Bulgaristan ve Kuzey Kıbrıs Genel Müdürü Alper Yüce ise, kaçak sigara ticaretinin 2014’te yüzde 20,7’ye çıkmasını takiben devletin kararlı mücadelesi, mevzuat düzenlemeleri ve etkili saha önlemleri sayesinde 2020 yılı sonunda bu oranın yüzde 1,5’e kadar düştüğünü, ancak 2022 yılı sonu itibariyle yüzde 6 seviyesine yükseldiğini belirtti.
Yüce, “Son dönemde kaçak sigara trendin de tekrar bir artış görülse de günümüzde yasa dışı tütün mamulleri ticaretinin büyük bir bölümünü 3 ana ürün grubu oluşturuyor: Yasa dışı açık tütün, doldurulmuş makaron ve bandrollü tütünden hazırlanan makaronların toplam yasa dışı tütün ticaretinin yüzde 25,8’ini oluşturuyor. 2016 yılında 6 bin civarında olan yasa dışı açık tütün ve dolu makaron satan noktaların sayısı bugün yaklaşık 20 bine ulaştı” diye konuştu.
“Hapis cezası 6 yıla çıkartılsın”
Imperial Tobacco Türkiye Yönetim Kurulu Başkan Vekili/Ülke Müdürü Can Menteş, yapılacak bazı mevzuat düzenlemelerinin yasa dışı tütün mamulleri ticaretinin önlenmesinde önemli kazanımlar sağlayacağını belirtti. Menteş’in 3 önerisi şöyle: “Birincisi, izinsiz tütün ticareti için öngörülen hapis cezasının yeniden 3-6 yıla çıkarılması. İkinci olarak, yasa dışı tütün mamulü üretim teçhizatlarının internet ortamında satışının engellenmesi. Ve son olarak, yasa dışı ticarette kullanılan araçların müsadere edilmesi.”
